-
1 nad
Ⅰ praep. 1. (powyżej) over, above- nad kimś/czymś [znajdować się] over a. above sb/sth- nad głównym wejściem over a. above the main entrance- łuna nad miastem a glow over the city- 1500 metrów nad poziomem morza 1,500 metres above sea level- miał siniak nad lewym okiem he had a bruise over a. above his left eye- mieszkali nad sklepem they lived over a. above the shop- rano nad miastem przeszła burza a storm broke over the city in the morning- tumany kurzu unosiły się nad drogą clouds of dust rose over the road- piłka przeleciała wysoko nad poprzeczką the ball went high over the bar- pochylić się nad kimś/czymś to lean a. bend over sb/sth- pochyliła się nad kołyską she leaned a. bent over the cot- pochylali się nad mapą they were bending over a map- nad coś [kierować się] over a. above sth- balon wzbił się nad chmury the balloon soared up above the clouds- myśliwce nadleciały nad miasto fighter planes flew over the city2. (w pobliżu) nad Wisłą/Bałtykiem on the Vistula/the Baltic- Wiedeń leży nad Dunajem Vienna lies on the Danube- kupili dom nad jeziorem they bought a house on a. by a lake- opalali się nad rzeką they were sunbathing by the river- spacer nad brzegiem rzeki/Sekwany a walk along a. by the riverside/along the Seine- nad coś [kierować się] to sth- pojechać nad morze to go to the seaside- pójść na spacer nad jezioro to take a walk to the lake- wycieczka nad Wigry a trip to Lake Wigry3. (wskazuje na podporządkowanie) over- być a. stać nad kimś to be over sb- nad sobą miał dyrektora finansowego above him he had the financial director- kontrola nad czymś control over a. of sth- mieć nadzór nad czymś to supervise sth, to have control over sth- sprawować władzę nad czymś to exercise authority a. power over sth- przewaga nad kimś/czymś superiority a. the advantage over sb/sth- opieka nad ludźmi w podeszłym wieku care of the elderly4. (wskazuje na temat) on, about (czymś sth)- dyskusja nad budżetem discussion on a. about the budget- dyskutowali nad projektem uchwały they were discussing the (draft) bill- praca nad czymś work on a. at sth- pracować nad planami budynku to work on the design of a building- rozmyślać nad czymś to ponder on a. over sth- medytować nad czymś to meditate on a. upon sth- siedzieć nad książką to pore over a book- ślęczeć nad lekcjami to slog away at one’s homework pot.5. (z określeniami wyrażającymi uczucia) at, for, over- ich zachwyt nad jego obrazami their delight over his paintings- użalić się nad kimś to feel sorry for sb, to pity sb- użalać się nad sobą a. nad własnym losem to feel sorry for oneself pot., pejor.; to bemoan one’s lot książk., żart.- znęcać się nad kimś to torment sb- zlituj się nade mną/nad nim have mercy on me/him6. (tuż przed) (just) before- nad ranem/wieczorem (just) before dawn a. daybreak/dusk a. nightfall7. książk. (bardziej niż) than- nic straszniejszego nad wojnę nothing more terrible than war- cóż piękniejszego nad miłość what can be more beautiful than love?- kochać kogoś nad życie to love sb more than life itself- nad wszystkie rozrywki uwielbiał kino of all pastimes he adored the cinema more than anything else- praca nad siły superhuman work- poeta nad poetami a towering poet- przebój nad przeboje an all-time hit- skandal nad skandale a scandal to end all scandals- łotr nad łotrami an arch-villain; a consummate villain książk.- nade wszystko above all (else), more than anything (else)- nade wszystko cenił spokój he valued peace and quiet more than anything a. above all else- była sławna, bogata, a nade wszystko urodziwa she was famous, rich, and, above all, good-lookingⅡ nad- w wyrazach złożonych (wskazujące na wyższy stopień) nadkomisarz chief superintendent GB- nadczułość hypersensitivity* * *prepnad morze/rzekę — to the seaside/river* * *prep.+ Ins.1. (= powyżej, ponad) above, over; nad głową (= w górze) overhead.2. (= na brzegu l. krawędzi, blisko) nad (samą) granicą at the (very) border, near the border; nad grobem at the graveside; przen. (= blisko śmierci) at death's door, with one foot in the grave; nad morzem at the seaside, on the sea; nad rzeką/jeziorem on the river/lake; Waszyngton leży nad Potomakiem Washington lies l. is located on the Potomac River; nad przepaścią t. przen. on the edge of a precipice; nad ranem in the early morning.3. (przedmiot uwagi l. kontroli) litować się nad kimś feel pity for sb; (= okazywać komuś miłosierdzie) have l. take pity on sb; mieć przewagę nad kimś have the advantage on l. over sb, have the upper hand over sb; opieka nad dziećmi child care; pastwić się nad kimś torment sb; płakać nad czymś cry over sth; rozpaczać nad kimś/czymś lament for sb/sth; sprawować władzę nad kimś/czymś rule sb/sth; form. have/hold dominion over sb/sth; stracić panowanie nad sobą lose one's temper; pot. blow one's top, blow a gasket, hit the ceiling.4. (temat rozważań l. dyskusji) debata nad ustawą/wnioskiem debate on a bill/motion; zastanawiać się nad czymś consider sth, pause over sth.5. (cel badań l. wysiłków) pracować nad czymś work on sth.6. lit. (podkreślenie wyjątkowości; często z archaiczną formą narzędnika) mistrz nad mistrzami l. nad mistrze master of l. over masters; Pieśń nad Pieśniami Bibl. the Song of Songs.prep.+ Acc.1. ( cel w przestrzeni) over, above; nad głowę above one's head; (= w górę) up; nad miasto over the town l. city.2. (= na brzeg) nad jezioro/morze/rzekę to the lake/sea/river.3. lit. ( porównanie lub wybór) than, above; cenić coś nad życie value sth above life; cóż jest (lepszego) nad wino? what (is) better than wine?; nade wszystko above all.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > nad
-
2 wisieć
(-szę, -sisz); imp; -ś; vito hang; ( o helikopterze) to hoverwisieć na kimś — ( o ubraniu) to hang loose on sb
wisieć nad kimś — (przen) to hang over sb
wisieć na włosku — (przen) to hang by a thread
coś wisi w powietrzu — (przen) something is in the air
wisi mi to — pot I don't give a damn (about it) (pot)
* * *ipf.1. (= być powieszonym) hang; be suspended; całymi godzinami wisisz na telefonie! you're on the phone for hours on end!; egzamin wisi nade mną jak miecz Damoklesa the exam is hanging over my head like the sword of Damocles; kłótnia wisi w powietrzu quarrel is in the air l. wind; marynarka wisi w szafie the jacket is hanging in the wardrobe; mój awans wisi na włosku my promotion is hanging by a thread; na drzwiach wisiała tabliczka there was a plaque on the door; to mi wisi! pot. I don't give a damn (about it)!2. (= źle leżeć) ( o ubraniu) hang loose ( na kimś on sb); (o tkaninie, skórze) bag; ta kurtka wisi na tobie jak worek this jacket droops and sags.3. (= unosić się w powietrzu) hang (nad kimś/czymś over sb/sth); (o helikopterze, ptaku) hover (nad kimś/czymś over sb/sth); mgła wisi nad łąkami mist is hanging over the meadows.4. (= być uśmierconym przez powieszenie) hang; co ma wisieć, nie utonie if you're born to be hanged then you'll never be drowned.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > wisieć
-
3 górować
(-uję, -ujesz); vigórować nad kimś/czymś — ( być wyższym) to tower over sb/sth; ( być lepszym) to be head and shoulders above sb/sth
* * *ipf.1. (= przewyższać) tower (nad kimś/czymś over sb/sth); dominate (nad kimś/czymś sb/sth).2. ( o broni palnej) overshoot.3. astron. (= być w zenicie) pass the zenith.4. przen. excel, surpass ( nad kimś sb).The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > górować
-
4 przewaga
advantage; ( wyższość) superioritymieć przewagę nad kimś — ( dominować) to dominate sb; ( być w lepszej sytuacji) to have the advantage over sb
* * *f.(= górowanie) advantage; (= wyższość) superiority; ( liczebna) majority; przewaga intelektualna intellectual superiority; przewaga techniczna technical advantage; mieć nad kimś przewagę hold an advantage l. edge over sb; przewaga 10 punktów sport a ten-point lead; zdobyć przewagę (nad kimś/czymś) gain l. get the upper hand (over sb/sth); z przewagą chrześcijan (np. o społeczności) with a Christian majority.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > przewaga
-
5 st|ać1
impf (stoję, stoisz) vi 1. (być w pozycji pionowej) [osoba] to stand- stać na palcach to stand on tiptoe- stać na rękach to stand on one’s hands- stać na głowie to stand on one’s head- stać okrakiem nad czymś to straddle sth- stać na baczność to stand at attention- robić coś stojąc to do sth standing up- ledwie stał na nogach ze zmęczenia he was so tired that he could hardly stand- nie może stać o własnych siłach he’s too weak to stand up on his own2. (trwać bez ruchu) to stand- stać w miejscu [osoba] to stand still- stoimy w miejscu a. projekt stoi w miejscu we’re not making headway a. any progress- stój spokojnie! stand still!- nie stój tak, zrób coś don’t just stand there, do something!- stać w korku to be stuck in a traffic jam- pociąg stoi na stacji the train is standing at the station- winda stoi między piętrami the lift is stuck between floors- statek stoi na kotwicy the ship is lying at anchor- stój! a. stać! (komenda wojskowa) halt!; (do uciekającego przestępcy) freeze!- stójcie, nie tak szybko (idźcie wolniej) slow down!; (zastanówcie się jeszcze) hold on, not so fast!- powietrze stoi the air is still3. (być umiejscowionym, być obecnym) [osoba, przedmiot] to stand- stać w szeregu to stand in a row- przy oknie stał jakiś mężczyzna some man or other was standing at the window- nie stójcie na deszczu don’t stand in the rain- szafa stojąca w kącie pokoju a wardrobe standing in the corner of the room- na półce stały książki there were some books on the shelf- sok stoi w dzbanku the juice is in the jug- dom stoi na wzgórzu the house stands on a hill- stać na solidnych fundamentach [budynek, związek, firma] to have solid foundations- stojące rzędami samochody cars standing in rows- gdzie stoisz? (samochodem) where have you parked?- stać przed/za czymś [przymiotnik, przecinek] to precede/follow sth, to go before/go after sth- na ulicy stoi woda the streets are flooded with water- stać wysoko na niebie [księżyc, słońce] to be high in the sky- stać komuś w pamięci przen. to stand out in sb’s memory- w oczach stoi mi jej postać przen. I can see her in my mind’s eye4. (wykonywać czynność, pełnić funkcję) stać na warcie to be on guard- stać przy kuchni to stand over a stove- stać na czele partii to be the leader of a party- stać na bramce to be in goal- stać przy maszynie to operate a machine- stać za ladą to stand behind the counter- stać po mięso/chleb pot. to queue GB a. line up US for meat/bread5. (znajdować się w położeniu, być w stanie) stać na skraju przepaści przen. to be on the edge of disaster- stać u progu kariery to be on the threshold of a career- stać wysoko w hierarchii to be high up in the pecking order- stać wysoko w sondażach to be riding high in the polls- stać na równi z kimś to be on an equal footing with sb- stać wyżej od kogoś na szczeblach władzy to be above sb in the ranks of power- stać ponad prawem to be above the law- stać za czymś przen. (być sprawcą) to be behind sth- kto za tym wszystkim stoi? who’s behind all this?- stać przy kimś przen. (wspierać) to stand by sb- stać nad kimś przen. (pilnować) to stand over sb- stać nad kimś, jak kat nad dobrą duszą to stand over sb like a prison guard- stać po czyjejś stronie (popierać) to be on sb’s side- stać z boku to stand to one side- stać ponad podziałami to be above petty divisions- stać w ogniu [budynek, miasto] to be in flames- stać otworem [brama, drzwi] to stand open- dom stoi pusty the house stands empty- dobrze stać finansowo [osoba, przedsiębiorstwo] to be doing well- dobrze/kiepsko stoję z matematyki pot. my maths marks are good/poor- jak stoimy z czasem? pot. how are we (doing) for time?- stać na wysokim/niskim poziomie [mecz, zawody] to be of high quality- stać wysoko/nisko [kultura, przemysł] to be well/poorly developed- nasze akcje nisko/wysoko stoją our shares are doing well/badly- jak stoją dolary? pot. what’s the exchange rate for the dollar?- jak sprawy stoją? what’s the situation?- stać na stanowisku, że… to be of the opinion that…- stać przed problemem/wyzwaniem/dylematem to be faced with a problem/challenge/dilemma- stać wobec groźby czegoś to face the threat of sth- stać w obliczu konieczności zrobienia czegoś to be confronted with the necessity of doing sth- stać w sprzeczności z czymś to be at odds with sth- stać w sprzeczności ze zdrowym rozsądkiem to go against common sense- nic nie stoi na przeszkodzie, żebyśmy… there’s no reason why we/you shouldn’t…- chcę wiedzieć, na czym stoję pot. I want to know where I stand6. (nie zmarnieć) [roślina] to last- róże mogą stać i miesiąc roses can last a month cut7. (być w pionie, sterczeć do góry) to stand- stojące uszy psa a dog’s pricked-up ears- stojąca lampa a standard lamp- wieszak stojący a coat stand8. (nie działać) [fabryka] (z powodu strajku) to be on strike; (wstrzymać produkcję) to not work- mój zegarek stoi my watch has stopped- produkcja stoi the production is on hold- cały kraj stoi the entire country is on strike9. pot. (być napisanym) to say- tam stoi napisane, że… it says there that…- w dokumencie stoi, że… it says in the document that…10. książk. (opierać się) stać na czymś to be based on sth- nasza gospodarka stoi na węglu our economy is based on coal mining- Polska rolnictwem stoi the Polish economy is based on agriculture11. przest. (dbać) stać o coś to be after sth- ja nie stoję o pieniądze I’m not after money12. przest. (mieszkać, stacjonować) stać gdzieś na kwaterze to be quartered somewhere- stać gdzieś obozem [armia, wódz] to encamp somewhere- we wsi stało wojsko soldiers were stationed in the village13. przest. (wystarczyć) nie stało mu sił he ran out of strength- nie stało mu talentu he didn’t have enough talent■ umowa stoi! it’s a deal- wybiegł, jak stał he stormed out without stopping to thinkThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > st|ać1
-
6 przewa|ga
f 1. (większa liczebność) majority- mieć przewagę w parlamencie to have a majority in parliament- mieć przewagę liczebną nad przeciwnikiem to outnumber the enemy- las mieszany z przewagą drzew iglastych a mixed forest with a predominance of conifers- przewaga sarkazmu nad humorem more sarcasm than humour2. (wyższość) advantage (nad kimś over sb)- osiągnąć gospodarczą/militarną przewagę nad kimś to gain an economic/a military advantage over sb- mamy tę przewagę, że znamy angielski we have the advantage of knowing English- gra w przewadze Sport power play- grać z przewagą jednego zawodnika Sport to have a. enjoy a one-man advantage- mieć wyraźną przewagę Sport to have a a. the clear advantage- mieć 13 sekund przewagi nad kimś to be 13 seconds ahead of sb- wygrać z przewagą dwóch minut/trzech metrów to win by two minutes/three metres- utrzymać/stracić/powiększyć przewagę nad rywalami to maintain/lose/extend one’s advantage over one’s opponents a. adversaries3. Sport (w tenisie) advantage- przewaga: Sampras advantage: SamprasThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > przewa|ga
-
7 kuratel|a
f sgt 1. (kontrola) (close a. strict) supervision (nad kimś/czymś of sb/sth)- pod czyjąś kuratelą under sb’s supervision- wziąć kogoś/coś pod kuratelę to take charge of sb/sth- wyzwolić się spod kurateli rodziców to shake off parental supervision, to free oneself from parental supervision2. Prawo (nad osobą) (legal) custody, guardianship (nad kimś of sb); (nad majątkiem) custody- sprawować nad kimś/czymś kuratelę to have custody of sb/sth- być pod czyjąś kuratelą [osoba, majątek] to be in sb’s custody; [nieletni] to be sb’s ward- być pod kuratelą sądową [nieletni] to be a ward of courtThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > kuratel|a
-
8 użal|ić się
pf — użal|ać się impf v refl. 1. (ponarzekać) to complain 2. (litować się nad kimś) to feel sorry (nad kimś for sb); to pity (nad kimś sb)- użalać się nad sobą to feel sorry for onselfThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > użal|ić się
-
9 prac|ować
impf vi 1. (trudnić się) to work; (ciężko) to labour, to toil; (być zajętym) to be busy- pracować fizycznie/umysłowo to do physical/intellectual work- pracować zawodowo/zarobkowo to have a career/a paid job- pracować społecznie to do voluntary work- pracuję zawodowo od dwudziestu lat I’ve been working for twenty years- pracować sezonowo/dorywczo to do seasonal work/odd jobs- pracować jako tymczasowo zatrudniony to temp, to work as a temp- nie mógł znaleźć stałej pracy, więc pracował dorywczo he couldn’t find a permanent job, so he was temping a. doing odd jobs- pracować bez wytchnienia/ze wszystkich sił/od świtu do nocy to work without respite/as hard as one can/from dawn to dusk- pracował w pocie czoła, aby wyżywić liczną rodzinę he worked his fingers to the bone to provide for his large family- pracować jak wół to work like a Trojan- pracować w godzinach nadliczbowych to work overtime- pracować na akord/na dniówkę to be on piecework/be paid on a daily basis- pracować na czyjeś utrzymanie a. na kogoś to work to support sb- pracuję na samochód/nowe mieszkanie I’m working to get enough money to buy a car/a new flat- bogate kraje długo pracowały na swój dobrobyt it took rich countries many years of hard work to become prosperous- pracować dla kogoś/czegoś to work for sb/sth- pracuję od lat dla ich firmy I’ve been working for their company for years- pracować nad kimś to work on sb- dużo pracował nad sobą, żeby wyćwiczyć pamięć he had to work hard to train his memory- pracować nad czymś to work at a. on sth- pisarz pracował nad nową książką the author was working on a new book- komisja sejmowa pracuje nad ustawą budżetową/o ubezpieczeniach społecznych a parliamentary committee is working on the budget bill/the social insurance bill- musisz pracować nad backhandem you must practise your backhand2. (zarobkować) to work- pracować jako nauczyciel/listonosz to work as a teacher/a postman- pracować w fabryce/w szpitalu to work at a factory/hospital- pracować w przemyśle/reklamie/ubezpieczeniach to work in industry/advertising/insurance- pracować na budowie to work as a builder a. on a building site- pracować etatowo/na pół etatu to have a full-time/part-time job- pracować w systemie zmianowym to work shifts- pracować na dziennej/nocnej zmianie to work days/nights- pracować przy sortowaniu listów to have a job sorting letters- pracować na komputerze/tokarce to work at the computer/lathe- pracować zawodowo przy domowym terminalu to telecommute- pracować głową to do intellectual work- pracować piórem to live by the pen- pracować łopatą to be a labourer- kobieta pracująca a working woman- pracujące matki working mothers3. (współpracować) to work, to cooperate (z kimś/czymś with sb/sth)- dobrze mi się z nim pracuje I like working with him- komisja pracuje z zespołem doradców the commission cooperates with a team of advisers- pracować z młodzieżą to work with young people4. (funkcjonować) [serce, płuca, nerki] to work; [biuro, sklep] to work; [maszyna, silnik] to work, to operate, to run- serce pracuje prawidłowo the heart is functioning normally- podczas pływania pracują wszystkie mięśnie when you swim, all your muscles work- jego umysł pracował sprawnie he was of sound mind- poczta dzisiaj nie pracuje the post office is closed today- sądy pracują opieszale the courts are slow in dealing with the business in hand- szpitale pracują bez przerwy hospitals work non-stop- sklepy pracują do dwudziestej shops stay open till 8 p.m.- wytwórnia pracuje na eksport/na rynek wewnętrzny the plant manufactures for export/for the home market- maszyna pracuje bez zarzutu the machine is running smoothly- tylko dwa z czterech silników pracują only two of the four engines work a. are working- pracować na zwolnionych obrotach to work a. be working at a slow pace- pracować za dwóch a. trzech to work like nobody’s business pot., to do the work of two a. three (men) pot.- czas pracuje dla niego a. na jego korzyść/przeciw niemu a. na jego niekorzyść time is on his side/against him- kto nie pracuje, ten nie je przysł. if you don’t work you shan’t eat przysł.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > prac|ować
-
10 zamyślać
impf ⇒ zamyślić* * *ipf.przest. intend, plan, contemplate, think of doing sth.ipf.ponder (nad kimś/czymś on l. over l. about sb/sth) muse (nad kimś/czymś on l. over sb/sth) meditate (nad kimś/czymś on l. upon sb/sth) be lost in thought, retreat into one's thought, fall into a reverie.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > zamyślać
-
11 dominacj|a
f sgt 1. (przewaga) (cech, zjawisk) dominance, predominance (nad czymś over sth)- dominacja kina amerykańskiego nad europejskim the dominance of American cinema over European cinema2. (panowanie) domination (nad kimś/czymś of sb/sth); dominion (nad kimś/czymś over sb/sth)- dominacja nad światem world domination- dominacja Japonii w tej części świata the dominance a. domination of Japan in this part of the worldThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > dominacj|a
-
12 pochyl|ić
pf — pochyl|ać impf Ⅰ vt 1. (opuścić) to lower, to bend [głowę]; (z szacunkiem) to bow [głowę]; to dip [sztandar]- pochylić głowę na piersi to lower one’s head to one’s chest- stać z pochyloną głową to stand with one’s head lowered a. bowed a. bent- pochyl głowę przed ołtarzem bow your head to the altar- pochylić głowę przed kimś/czymś przen. to take one’s hat off to sb/sth przen.- przywitać kogoś lekkim pochyleniem głowy to greet sb with a slight bow a. nod of the head- byli pochyleni nad mapą/książką they were bent a. leaning over a map/book- zobaczyła pochylonego nad sobą mężczyznę she saw a man bending a. leaning over her2. (przekrzywić) to bend [słup, drzewo]- wiatr pochylał drzewa the wind was bending the treesⅡ pochylić się — pochylać się 1. (zgiąć się) [osoba] to bend- pochylić się do przodu to bend forward- pochylić się nad kimś/czymś to bend a. lean over sb/sth- pochylać się nad ubogimi przen. to reach out to the poor- pochylać się nad czyimiś problemami przen. to give one’s attention to sb’s problems- jego głowa pochyliła się jeszcze bardziej he bent his head even lower- słońce pochyliło się ku zachodowi książk. the sun went down towards the west2. (przekrzywić się) to tilt- statek pochylił się na prawą burtę the ship tilted to the rightThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > pochyl|ić
-
13 ubolewać
(-am, -asz); vito grieve, to lamentubolewać nad czymś — ( żałować) to lament sth; ( potępiać) to deplore sth
ubolewać nad kimś — to feel sorry for sb, to deplore sb
* * *ipf.lit. regret ( nad czymś sth); deplore (nad kimś/czymś sb/sth).The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > ubolewać
-
14 gór|ować
impf vi 1. (być wyższym) górować nad kimś/czymś to tower over sb/sth- zamek górujący nad miastem a castle overlooking the city2. (dominować) to predominate- górować nad kimś/czymś to predominate over sb/sth- górował nad rówieśnikami inteligencją he surpassed his peers in terms of intelligence3. [głos, śpiew] to be the most prominent- w chórze górowały głosy dziewcząt the choir was dominated by girls’ voices4. (w strzelaniu) [działo, karabin] to shoot high 5. Astron. [ciało niebieskie] to be at its zenithThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > gór|ować
-
15 lit|ować się
impf v refl. 1. (współczuć) to feel sorry (nad kimś/czymś for sb); (z pożałowaniem) to pity vt- nie znosiła, gdy się nad nią litowano she hated it when people pitied her- nie lituj się nad sobą stop feeling sorry for yourself ⇒ ulitować się2. (okazywać łaskę) to have mercy (nad kimś/czymś on sb) ⇒ zlitować sięThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > lit|ować się
-
16 pracować
-uję, -ujesz; vi( wykonywać pracę) to work; ( mieć posadę) to have a job; ( funkcjonować) to work, to operatepracować nad kimś/czymś — to work on sb/sth
pracować fizycznie/umysłowo — to do manual/mental work
* * *ipf.1. (= wykonywać pracę) work; pracować fizycznie do physical work; pracować umysłowo do nonmanual work; pracować zawodowo (jako...) work professionally (as a...); pracować naukowo do research; pracować dorywczo do odd jobs; pracować sezonowo work seasonally; pracować wydajnie work efficiently; pracować na akord do piece work; pracować na dniówkę work by the day; pracować na kawałek chleba l. na utrzymanie work for a living, earn one's living; pracować w pocie czoła sweat and slave; pracować jak mrówka work hard; pracować jak koń work like a horse; pracować jak dziki osioł work one's head off; pracuję na siebie I make my own living; pracuję dla tej firmy od dwóch lat I've been working for this company for two years; nad czym ostatnio pan pracuje? what have you been working on recently?; Marian pracuje nad sobą Marian is working on himself; czas pracuje na naszą niekorzyść time is against us.2. (= być zatrudnionym) work, be employed; pracować w fabryce/w szkole work in a factory/school; pracuję jako nauczyciel I work as a teacher.3. (= funkcjonować) work, function; serce pracuje prawidłowo the heart works l. functions properly; silnik pracował dotąd niezawodnie the engine has been functioning unfailingly so far; ta firma pracuje na eksport pot. this company produces export goods; linia produkcyjna pracuje pełną parą the production line operates at full blast; główka pracuje żart. ( o sobie) I have an idea! ( o kimś) ( z podziwem) that's a great idea!4. techn. (o materiale, konstrukcji) (= ulegać odkształceniom) deform.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > pracować
-
17 stać
to stand; ( o fabryce) to be at a standstillstać na czele stać — +gen to (spear)head
stać w kolejce — to queue (up) (BRIT), to line up (US)
stać źle/dobrze — (o sprawach, interesach) to be going badly/well
* * *ipf.1. (= utrzymywać się w pionie) stand; stać na głowie stand on one's head; stanąć na głowie do a headstand; przen. bend l. lean over backwards; stanąć na rękach do a handstand; stać na palcach stand on tiptoe; stać prosto stand upright; stój, bo strzelam! freeze (or you're dead)! ledwie stoję ze zmęczenia I'm dead tired; stać! halt!2. (w miejscu, bez ruchu) stand still; stać na warcie keep guard l. watch; stać w kolejce stand in a line; Br. stand in a queue; stać po coś ( w kolejce) line up for sth; Br. queue up for sth; stać za ladą stand behind the counter; stać na czele czegoś spearhead sth; stać nad kimś ( w hierarchii) be superior to sb; stać nad grobem przen. have one foot in the grave; stać ponad prawem stand above the law; stać na stanowisku, że... be of the opinion that...; stać nad przepaścią przen. be on the brink of ruin; stać na własnych nogach przen. stand on one's own (two) feet; stać pod znakiem zapytania (o losach, przyszłości) be on a knife edge; stać otworem be wide open; drzwi naszego domu zawsze stoją dla was otworem you're always welcome in our house; kariera stoi przed tobą otworem you've got a glamorous career ahead you; stać przy kimś murem przen. stand firmly behind sb; stać w gotowości stand ready; stać w miejscu (= nie ruszać się) stand still; (= nie rozwijać się) be at a standstill; stać w obliczu klęski face defeat; stać w ogniu be on fire; stać ramię w ramię stand shoulder to shoulder; dobrze/źle stać ( o interesach) be going well/badly; armia stoi pod bronią the army is under l. in arms; coś stoi na przeszkodzie sth stands in the way; kto za tym stoi? przen. who's behind it?; nie wiem, na czym stoję I don't know where I stand; umowa stoi you got a deal.3. ( znajdować się) stand; kląć na czym świat stoi curse and swear; dom stał pod lasem the house stood on the edge of the forest; zboże stoi w polu corn stands l. is in the field.5. pot. (= mieć wartość) be rated; jak stoi dzisiaj dolar/euro? what's the dollar/euro today?; stoi? pot. (o umowie, zakładzie) is it a deal?6. (o sierści, włosach) bristle; obsc. ( o członku) be erect; włosy stały mu (dęba) na głowie his hair stood on end.7. przest. (= kwaterować) be quartered.8. nie stać mnie na kupno tego domu I can't afford to buy this house; stać mnie na taksówkę I can afford a taxi.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > stać
-
18 użalać się
impf ⇒ użalić się* * *(-am, -asz); -ić; vr użalać się na kogoś/coś — to complain about sb/sth* * *ipf.użalić się pf.1. (= narzekać) complain ( na coś about sth).The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > użalać się
-
19 ciąż|yć
impf vi 1. (przytłaczać ciężarem) ciążyć komuś to press heavily on sb, to weigh sb down- ciążył mi ten kożuch/plecak this sheepskin coat/rucksack was weighing me down- głowa mi ciąży my head feels heavy- powieki mu ciążyły his eyelids were heavy a. drooping2. przen. (skłaniać się) to lean (ku czemuś towards sth)- nasza grupa wyraźnie ciążyła ku socjalizmowi our group was clearly leaning a. clearly leaned towards socialism3. (dawać się we znaki) [obowiązki, odpowiedzialność] to be a burden, to get [sb] down- opieka nad ojcem ciążyła jej coraz bardziej looking after her father became more and more of a burden- ciążyły im ciągle wizyty the constant visits began to get them down- dojazdy autobusem do miasta bardzo mu ciążyły the bus rides into town were very trying for him4. (moralnie) [obowiązek] to rest (na kimś with sb)- odpowiedzialność za dzieci ciąży na rodzicach responsibility for children rests with their parents- ciążą na nich długi they’re saddled with debts- na nim ciąży zarzut morderstwa he stands accused of murder5. (zagrażać) [niebezpieczeństwo, groźba] to hang (nad kimś/czymś over sb/sth)- nad krajem ciążyło fatum a sense of doom hung over the countryThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > ciąż|yć
-
20 doz|ór
m (G dozoru) 1. sgt książk. (nadzór) supervision (nad kimś/czymś over sb/sth); oversight książk.- mieć a. sprawować dozór nad kimś/czymś to supervise a. oversee sb/sth [pracownikami, uczniami, projektem, kontrolą jakości]- pozostawić dziecko bez dozoru to leave a child unattended a. without supervision- pozostawić chorego/piec/samochód bez dozoru to leave the patient/furnace/car unattended- stadko kóz pasące się bez dozoru a herd of goats grazing unattended- przestępców przywieziono do sądu pod dozorem policji the criminals were brought to court in police custody2. sgt Prawo supervision- dozór kuratora (nad młodocianym przestepcą) (juvenile) probation; (po zwolnieniu warunkowym) parole3. sgt Admin. (instytucja) supervisory staff (+ v sg/pl)- Urząd Dozoru Technicznego the Office a. Bureau of Technical Inspection- dozór górniczy a. kopalniany mining a. mine(s) (safety) inspector- dozór niższy/średni junior/intermediate inspector- pracownik dozoru technicznego a technical supervisor a. overseer a. inspector4. Wojsk. point of reference- obrać drzewo/budynek na dozór to designate a tree/building as a point of reference- □ dozór policyjny a. policji pre-trial police supervision of alleged offendersThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > doz|ór
См. также в других словарях:
gromadzić się — Nad kimś, nad czymś gromadzą się (ciemne, czarne) chmury «komuś, czemuś grozi jakieś niebezpieczeństwo»: Jednak nad zaplanowanymi badaniami gromadzą się ciemne chmury. Potrzebne są kamery, małe i tanie lasery, skomplikowane urządzenia… … Słownik frazeologiczny
głowa — 1. Alkohol, wino, piwo itp. szumi komuś w głowie «ktoś jest oszołomiony po wypiciu alkoholu, wina, piwa itp.»: Długo nie mogę zasnąć, w głowie szumi mi piwo, pocałunki puchną na wargach, a policzek pali ze wstydu. Z. Kruszyński, Na lądach. 2.… … Słownik frazeologiczny
stać — {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk Xa, stoję, stoi, stój {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} o ludziach: utrzymywać ciało w pozycji pionowej, opierając się na stopach : {{/stl 7}}{{stl 10}}Stać na palcach. Ledwo stoję na… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
wziąć — dk Xc, wezmę, weźmiesz, weź, wziął, wzięła, wzięli, wzięty, wziąwszy 1. «ująć, chwycić, objąć (kogoś, coś) ręką, rękami lub innym narządem chwytnym (np. u zwierząt) albo narzędziem; przystosować do trzymania, niesienia» Wziąć książkę, zeszyt,… … Słownik języka polskiego
oko — 1. Ani oko nie widziało, ani ucho nie słyszało «zwrot podkreślający wyjątkowość i rzadkość czegoś»: (...) jeżeli zaufacie Ewangelii – zobaczycie rzeczy, których ani oko nie widziało, ani ucho nie słyszało, a które Bóg przygotował dla tych, co Go… … Słownik frazeologiczny
stać — ndk, stoję, stoisz, stój, stał 1. «o istotach żywych: trzymać się, być na nogach; zachowywać pozycję pionową, wspierając się na nogach» Stać na palcach. Stać na baczność. Pracować stojąc. Ledwie stoję na nogach ze zmęczenia. Nie móc stać o… … Słownik języka polskiego
opieka — ż III, CMs. opiece, blm 1. «troszczenie się, dbanie o kogoś, doglądanie, pilnowanie kogoś, czegoś; strzeżenie, dozór» Baczna, czuła, troskliwa opieka. Opieka macierzyńska, ojcowska. Opieka lekarska, prawna, społeczna. Powierzyć, polecić (się)… … Słownik języka polskiego
stać — I. 1. Coś, ktoś stoi, staje, stanął komuś w oczach, przed oczami, w myślach, w pamięci «coś, ktoś jest przedmiotem czyichś myśli, wyobrażeń, wspomnień»: Przed oczami stanęły mi wszystkie zapamiętane thrillery i sensacyjne filmy (...). W.… … Słownik frazeologiczny
postawić — dk VIa, postawićwię, postawićwisz, postawićstaw, postawićwił, postawićwiony 1. «stawiając umieścić gdzieś jakąś rzecz (rzadziej osobę) we właściwej dla niej pozycji; ustawić» Postawić wazon z kwiatami na stole. Postawić laskę w kącie. Postawić… … Słownik języka polskiego
góra — 1. Brać, wziąć nad kimś górę; być (nad kimś) górą «osiągnąć przewagę nad kimś, zwyciężyć kogoś, mieć lepszą pozycję»: (...) zawsze był górą. Silny, pewny siebie erudyta z lekką skłonnością do protekcjonalizmu. T. Raczek, Pies. 2. Coś bierze nad… … Słownik frazeologiczny
pan — m IV, DB. a, CMs. u, W. pannie; lm M. owie, DB. ów 1. «mężczyzna; często także o mężczyźnie eleganckim, wykształconym» Starszy pan. Eleganccy panowie. Pan w średnim wieku. Przyszedł jakiś pan. 2. «forma grzecznościowa używana przy zwracaniu się… … Słownik języka polskiego
